این متن مروری است بر کتاب”همهگیری کووید – 19 به عنوان چالشی برای مطالعات رسانه و ارتباطات.” که توسط آرش تیموری برای وبسایت “جایزه چراغ” ترجمه شده است.
در ابتدا، واضح است که جلد ویرایش شده کتاب کاتارزینا کوپکا – پیچ و بارتلومی لودزکی، «همهگیری کووید – 19 به عنوان چالشی برای مطالعات رسانهها و ارتباطات، میتواند برای دانشمندان و مدرسان ارتباطات علمی بسیار مفید باشد. همانطور که ویراستاران خاطر نشان میکنند، این جلد از کتاب یک «جلد واقعا بین رشتهای» است که «گروه متنوعی از محققان را برای بررسی تغییرات در اهمیت رسانهها و ارتباطات در عصر همهگیری» گرد هم میآورد. و اگر یک مشخصه برای تحقیقات ارتباطات علمی وجود داشته باشد، ماهیت بین رشتهای بودن آن است. بنابراین حتی اگر چه این جلد به صراحت برای محققان ارتباطات علمی نیست و یا توسط آنها نوشته نشده، قطعا جایی در قفسههای کتابخانه ما دارد.
در طول 17 فصل این کتاب، نویسندگان موظف به پرداختن به دو پرسش کلی پژوهش هستند. اول، واقعیت رسانهها و ارتباطات در طی موج اول همهگیری کووید – 19 در اروپا چگونه تغییر کرده است؟ دوم، چگونه رسانهها و ارتباطات در طول آن دوره مورد مطالعه قرار گرفتند؟ فراتر از آن، آنها برای ارائه پروژههای تحقیقاتی که از نظر دامنه و روش بسیار متفاوتند، آزاد بودند. این محدوده وسیع رویکردها به ویراستاران اجازه میدهد تا به یک پرسش سوم مهم و ضمنی بپردازند. پرسش در واقع این است: انجام تحقیقات ارزشمند، معنادار و قوی تحت چنین شرایط غیر عادی و شدید جهانی چگونه بوده است؟
این کتاب از نظر منطقی در چهار بخش تنظیم شده است: مبانی نظری و روش شناختی جدید؛ تغییرات در فعالیتها و شیوههای رسانهها؛ تغییرات در محتوای رسانهها و روایت؛ و تغییرات در استفاده و دریافت رسانهها. در اوایل بخش 1، یکی از ویراستاران، کاتارزینا کوپکا – پیچ، پرسشهایی با زمینه انتقادی برای محققان که از درون شرایط استثنایی بین موج اول و دوم کووید – 19 در اروپا کار میکردند، مطرح میکند. او همچنین در این بخش، به محققان و خوانندگان دستور میدهد که نه تنها در مورد پرسشها راجع به اولویتها و امکانات، بلکه در مورد مسائل مربوط به وظایف آنها نیز واکنش نشان دهند. پژوهشگران در چنین مواقعی باید فراتر از «چه» و «چگونه» تلاشهای خود بروند و مباحث معنوی، اخلاقی و عملی درباره «چرا» را در بحثهای خود بگنجانند.
کوپکا – پیچ هفت چالش اصلی، از مسائل عملگرایانه تناسب روش شناختی و اخلاق تا «مسائل کاملا انسانی مرتبط با آینده»، را که محققان رسانه و ارتباطات با آنها مواجه هستند، ترسیم میکند. ویژگیهای کل این جلد، از ارائه صرف نتایج و طرح پرسشهای نظری «چه تحقیقات بیشتری باید انجام شود» فراتر است، همچنین این جلد شامل مثالهایی عملی و راه حلهای ممکن برای پرسشهای مطرح شده توسط محققان میباشد. این جلد، نتایج تحقیقات قوی را ارائه میکند، اما هنگامی که با بحرانی با چنین وسعت بیسابقهای مواجه میشود، محققان را به شدت تشویق میکند تا راه حلهای بالقوهای را برای مسائلی که در پی یافتن پاسخ آنها بودهاند، پیشنهاد دهند.
این مجموعه مقالات توجه ما را به طور متفاوتی به نگرانیهای عملی، نظری، روش شناختی، و معنوی / اخلاقی که با ملاحظات پویایی اجتماعی پزشکی، سیاست، خط مشی و اقتصاد در هم تنیده شده است، جلب میکند. این جلد زمینههای تحقیقاتی از شخصی تا نهادی و اجتماعی را شامل میشود.
این کتاب در انجام این کار، بازتابهایی راجع به پیچیدگیها و چالشهای انجام تحقیقات و روشهای زمینهسازی، نتایج و نتیجهگیری از درون محیط – و فرار – یک بیماری همه گیر ارائه مینماید: در واقع یک کار چالش برانگیز.
این جلد نمونههای بیشماری از رویکردهای پژوهشهای اجتماعی را ارائه میدهد. روشهای به کار گرفته شده توسط محققان مختلف از سنتهای کمی و کیفی استخراج میشوند. روشها طیف وسیعی از تکنیکهای قدیمی نظرسنجی، مصاحبهها، انواع تحلیل محتوا و تحقیقات مشارکتی تا رویکردهای جدیدتر مانند مدلسازی شبکههای اجتماعی و تحلیل زیبایی شناختی رسانهای را در بر میگیرند. این مجموعه متنوع از استراتژیها به مباحث عمق میبخشند و ارزش رویکردهای چند منظری را نه تنها برای پژوهش بلکه برای خود محققان نشان میدهند.
بسیاری از مطالعات بر مکانهای خاص تمرکز دارند، به این معنی که این کتاب حاوی مجموعهای عالی از نمونههای موردی است، ویژگی که ممکن است حتی برای مدرسان ارتباطات علوم جذاب باشد. اما این امکان وجود دارد که این تمرکز بر حوزههای مطالعاتی محدود جغرافیایی میتواند منجر به پرسشهایی در مورد تعمیم پذیری برخی نتایج شود.
با چنین نقد پیشگیرانهای، من استدلال میکنم که بسیاری از یافتهها – و قطعا روشها – میتوانند خود را به تحقیق و نظریه پردازی فراتر از ویژگیهای هر مکان اختصاص دهند. علاوه بر این، بحث درباره تفاوتها و شباهتهای بین مطالعات گوناگون نیز نیاز به رویکردهای انعطاف پذیر، انطباقی و چند روشی برای موضوعات پژوهشهای ارتباطی و رسانهای را در شرایط بیسابقهای مانند همه گیری کووید – 19 برجسته میکند.
هر فصل کتاب، کامل، مفصل و از استاندارد فنی بالای برخوردار است و در حالی که این یک ادای احترام به حجم کتاب است، به این معنی است که این کتاب احتمالا به بهترین شکل به خوانندگان با تجربه نسبت به خوانندگان تازه کاری که در آغاز راه هستند، خدمت بیشتری میکند.
وقتی آثار ارائه شده در این کتاب، به طور انبوه مورد بررسی قرار میگیرند، بازتاب عمیق و گستردهای از تحقیقات در طول همه گیری را تقویت میکنند، موقعیتی که در آن همه به نوعی هم محقق و هم مشارکت کننده هستند. کل این خلاصه مطلب، گواه ماهیت پویای تحقیقات اجتماعی است که در برابر یک زمینه بیثباتی جهانی عظیم ایستادگی میکند.
براساس نظرات شخصی، تعداد فزایندهای از داستانهای ناشران وجود دارد که نشانههایی از خستگی ناشی از انتشار مطالب مربوط به کووید را نشان میدهند، گویی ما تا حدی کار کافی انجام دادهایم یا چیز جدیدی برای کشف ارتباطات، رسانهها و کووید وجود ندارد. من با شما موافق نیستم. هر چه مطالب بیشتری داشته باشیم میتوانیم به درک بیشتری امیدوار باشیم. من استدلال میکنم که گستردگی مطالعات موجود در این کتاب، بینشهایی را درباره ادبیات جاری «داستانهایی از جبهه نبرد کووید» ارائه میدهد و از ارزش بالایی برخوردار است، به ویژه که در زمانی نوشته و منتشر شدهاند که همه گیری هنوز با ماست. آنها ممکن است برای مقایسههای حیاتی آینده به اجزای کوچکتر تقسیم شوند. در حقیقت، روزی که جهان در نهایت مطمئن شود که همه گیری پایان یافته است، انتشار جلد بعدی جالب خواهد بود. برای طرح پرسشهایی در مورد اینکه موقعیتها و رویکردها چگونه اتخاذ شدهاند در این کتاب ممکن است تغییراتی ایجاد شود. برای اینکه بپرسیم اگر محققان قادر به برنامهریزی تلاشهایشان با تجمل زمان و آیندهنگری باشند، چه کار متفاوتی انجام خواهند داد. و به طور انتقادی، برای درک بهتر اینکه چگونه ارتباطات و رسانهها میتوانند در صورت بروز همهگیری بعدی به ما کمک کنند.
دکتر راد لمبرتس معاون مرکز ملی استرالیا برای آگاهی عمومی از علوم (CPAS) در دانشگاه ملی استرالیاست. او به عنوان کارشناس و محقق ارتباطات علمی 25 سال تجربه دارد و برخی از اولین دورههای دانشگاهی ارتباطات علمی را در استرالیا طراحی و ارائه نمود. راد توصیههای ارتباطات علمی را به طیف وسیعی از آژانسهای خصوصی و دولتی مرتبط با علم در استرالیا و خارج از آن (شامل CSIRO، UNESCO و APPEA) ارائه کرده و یک مفسر عمومی علم، ارتباطات علمی و خط مشی علمی و عمومی میباشد. راد هنگامی که در دانشگاه ملی استرالیا مخفیانه در حال انجام کاری نباشد، صدایش را میتوان در شبکه رادیویی ABC در حال انجام اجراهایی مانند Research Filter و Nightlife شنید، یا نوشتههایش را در جاهایی مثل The Conversation خواند و یا او را هر هفته در پادکست Wholesome Show شنید.
